مقدمه

دیر زمانی است که در ایام محرم و صفر هنرمندان تعزیه خوان خراسانی در گروه های مختلف در شهر های کشور با اجرای نمادین وقایع کربلا و مصائب ائمه (ع) در این ایام نقش مهمی در فرهنگ سازی و زنده نگه داشتن عاشورا و یاد حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در میان مردم ایفا کرده اند. هنرمندانی که با اخلاص و از سر محبت به اهل بیت (ع) وارد عرصه اصیل ترین هنر اسلامی و ایرانی موجود شده و عاشقانه در نقش های خود اشک عزا را بر چشمان عزاداران حسینی نشانده اند. اما این هنرمندان عاشق اهل بیت (ع) از برخی از معضلات، کاستی ها و تحریفات ایجاد شده در کار برخی از گروه های تعزیه در استان گله مند هستند، معضلات و مشکلاتی که نیاز به بررسی و توجه مسئولان و ناظران بر کار گروه های تعزیه دارد و تحریفاتی که با ورود گروه هایی ناآشنا با متون و وقایع اصلی کربلا  ایجاد می شود

به گفته پیشکسوتان: این آیین کهن عزاداری، سبب دوری برخی از مردم علاقمند به این هنر از مجالس تعزیه شده است.

تعزیه و فرهنگ سازی عاشورا برای نسل جدید:

برات محمد دلبری از پیشکسوتان و تعزیه خوان های قدیمی خراسان رضوی که مدت ۲۵ سال است سرپرستی گروه تعزیه قمر بنی هاشم را برعهده دارد، در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه فقط به علت عشق به اباعبدالله (ع) تعزیه خوانی می کنم، می گوید: تعزیه هنر تاثیر گذاری است و اجرای زنده وقایع کربلا حال و هوای غریب کربلا را برای مردم روایت و آنها را از نزدیک در جریان مصائب اهل بیت(ع) می گذارد. مجالس تعزیه محلی برای فرهنگ سازی عاشورا به ویژه برای نسل جدید و نوجوانان و نونهالان است. یک گروه تعزیه خوان رسالت بزرگی بر دوش دارد، این رسالت زنده نگه داشتن عاشورا و انتقال صحیح آن به نسل های بعدی است چرا که تعزیه خوانی از نزدیک با مردم در ارتباط بوده و به راحتی همانند دیگر هنر های چهره به چهره تاثیر خود را می گذارد. متاسفانه یکی از این مشکلات، تحریفاتی است که برخی از گروه ها ناآگاهانه و با دستکاری در نسخه های اصلی تعزیه ایجاد کرده وقایع را غیر واقعی به مردم انتقال می دهند. تمامی نسخه های استفاده شده باید توسط کارشناسان دینی برای جلوگیری از هرگونه اشتباهی در انتقال مفاهیم کنترل گردد، اگر تعزیه دقیقا بر اساس متن های استادان و کارشناسان دینی اجرا شوند دچار هیچگونه تحریفی نمی شود. همچنین نبود مکان خاصی برای اجرای ثابت تعزیه از دیگر مشکلات تعزیه است.

تعزیه هنر غریبی که متولی خاصی ندارد:

تعزیه خوانی این روز ها نسبت به یکی دو دهه قبل رواج بیشتری یافته و مردم هم به علت علاقه به امام حسین (ع) استقبال بیشتری از آن می کنند. تعزیه هنر غریبی است و متولی خاصی ندارد تا دستش را گرفته و آن را بالا بکشد، که اگر چنین اتفاقی رخ دهد به خاطر نیاز امروز جامعه مردم بسیاری را به خود جذب کرده و می تواند فرهنگ سازی خوبی به ویژه برای نسل جوان باشد. این هنر در هر استانی نیاز به یک جای خاص و ثابت و یک انجمن برای رسیدگی و حل مشکلات هنرمندان تعزیه خوان دارد هر چند هنرمندان این آیین کهن بدون هیچ چشم داشتی و تنها با عشق به سیدالشهدا در این عرصه فعالیت می کنند اما برخی مشکلات به وجود آمده نیاز به رسیدگی و حل دارد.

تحریفاتی که به علت بیسوادی و از روی نادانی رخ می دهد:

با اشاره به برخی تحریفات ایجاد شده در برخی از اشعار پیرامون وقایع کربلا برخی از گروه های تعزیه خوان به علت بیسوادی و از روی نادانی اشعار تعزیه های مختلف را بدون دقت در هم ادغام کرده و برخی تغییرات را به وجود می آورند. ازجمله تغییرات دیگری که در برخی از گروه های جوان تعزیه به چشم می خورد نوع البسه به کار رفته در اجراهای آنهاست که به عنوان مثال جایگاه امام (ع) را نادیده گرفته و بازیگر این نقش بدون روبند به اجرا می پردازد در حالی که در هیچ کجا حتی در فیلم و سریال های ساخته شده کسی اجازه چنین کاری را به خود نمی دهد. علت علاقه مردم به این آیین سنتی ارتباط و آشنایی مستقیم و زنده با وقایع کربلا و عاشورا است.

عدم توجه لازم به سوگواره سنتی تعزیه:

اینگونه تحریفات در تعزیه سیدالشهدا (ع) باعث دوری کردن مردم از مجالس تعزیه خواهد شد، ارشاد باید برای ساماندهی گروه های تعزیه با یک برنامه ریزی آموزشی از گروه هایی که می خواهند در این عرصه فعالیت کنند، بخواهد برای گرفتن مجوز آموزش های لازم را ببینند تا از ایجاد تحریف در این آیین کهن جلوگیری شود. این هنر عموما کوچه خیابانی بوده و در کوی و میدان برگزار می شود و همگان به راحتی می توانند از آن بهره ببرند ولی با یک مکان مشخص افراد کمتری می توانند از آن استفاده کنند. تعزیه نمایشی کوچه خیابانی است: به لحاظ اینکه تعزیه کاملا مردمی بوده و به ابراز و امکانات و تجهیزات خاصی نیاز ندارد در هر میدان و کوچه و خیابانی قابل اجراست و چنانچه تحریفی در کارشان ایجاد شود به سرعت دیده می شود و نیاز است جلوی این موارد گرفته شود. ما باید تعزیه را به میان مردم ببریم نه اینکه مردم به دنبال آن بیایند. این هنر نمایشی بدون هیچگونه امکانات و تجهیزات، نورپردازی و حتی دکور خاصی در هر کوی و برزنی قابلیت اجرا دارد، این هنر مکان ثابتی برای اجرا نیاز ندارد و ما هم می خواهیم این آیین کهن همان شکل سنتی خود و اجرای میدانی اش را حفظ کند.